اقتصاد ایران همیشه یکی از مبحث های مورد توجه و پر تناقض و پر حاشیه بوده است. از وابستگی شدید آن به دلارهای نفتی و برنامه ریزیهای سلیقه ای و اجرای طرحهای نادرست و ادعاها در جهت اسلامی کردن این اقتصاد گرفته تا فساد پیرامون آن و از اجرای طرح پرماجرای موسوم به هدفمندی یارانه ها و یا آنطور که برخی کارشناسان از آن یاد می کنند "شوک درمانی در اقتصاد ایران". این شوک درمانی اقتصاد ایران که اجرای آن از سال 1389 و به اعتقاد بسیاری در آن مقطع خاص با هدف مقابله و خنثی سازی تحریم احتمالی واردات بنزین به ایران از سوی غرب به شکلی ضرب العجلی توسط دولت محمود احمدی نژاد آغاز شد، با بحث و جدل و رفت و برگشتهای فراوان میان دولت و مجلس که همچنان تا امروز نیز این قضیه ادامه دارد، آغاز شد. اجرای ناقص آن، به دلایل سیاسی هم در داخل کشور و هم با فشارهای ناشی از تحریمهای اقتصادی غرب علیه اقتصاد ایران، باعث شد تا در عمل این طرح به اعتقاد بسیاری از کارشناسان تا اینجای کار ناکام مانده باشد. نمونه ی بارز این شکست در بحث قیمتهای حاملهای انرژی مشهود است که از قضا امروز در مجلس مورد بررسی بود و بر اساس آن "با تصویب درآمد 50 هزار میلیارد تومانی دولت از محل اجرای هدفمندی یارانه‌ها مجوز افزایش 38 درصدی قیمت حامل‌های سوخت صادر شد که بر این اساس قیمت بنزین سهمیه‌ای 550 و بنزین آزاد به هزار تومان افزایش می‌یابد." <منبع: ایسنا>

در سفری که در ایام نوروز به استانهای جنوبی کشور داشتم اتوموبیلهای وانت بدون شماره ی شهربانی و سواریهایی که در جهت حمل مخازن سوخت قاچاق دستکاری شده بودند فراوان در جاده ها مشاهده می شد. اغلب از جاده های خاکی و فرعی به جاده ی آسفالت اصلی ملحق می شدند و پس از طی مسافتی دوباره در محلهایی خاص از جاده ی اصلی جدا می شدند و به کوره راههای مخصوص قاچاق سوخت می پیوستند. درآمد بالایی که از راه قاچاق سوخت به خارج از کشور عاید این قاچاقچی ها و واسطه ها می شود گواه همان شکست در اجرای هدفمندی یارانه ها است که مصوبه ی امروز مجلس و اصرار دولت و بسیاری کارشناسان اقتصادی مبنی بر اجرای کامل این طرح را می توان در راستای اصلاح همین مشکلات و حل معضلات دیگر اقتصاد کشور ارزیابی کرد. اما نزدیکی ایام پر تنش انتخابات و نیز فشار مضاعف تحریمهای اقتصادی در کنار برخی دلایلی سیاسی داخلی، تا امروز از جمله موانع بر سر راه اجرای کامل این طرح بوده است.

اما با نظر به وجه تسمیه ی "شوک درمانی اقتصاد ایران" خالی از لطف نیست که به اختصار به مفهوم "بیماری هلندی" در اقتصاد که به اعتقاد برخی کارشناسان اقتصاد ایران نیز به آن دچار است نگاهی داشته باشیم. بیماری هلندی که اغلب عارض کشورهایی می شود که اقتصادی مبتنی بر منابع طبیعی از جمله نفت و گاز دارند، به معنای آن است که بخش صنعت در اقتصاد یک کشور در نتیجه ی درآمدهای ارزی ناشی از بهره برداری از منابع طبیعی دچار رکود و به عبارتی می توان گفت ورشکستگی می شود. این به آن علت اتفاق می افتد که پایین بودن نرخ ارز و یا عدم افزایش آن در حد نرخ تورم باعث تضعیف بخش صنعت در رقابت می شود. به عبارت دیگر صادرات از چنین کشوری به کشورهای دیگر و به پول انها بسیار گران تمام میشود در حالیکه واردات به این کشور به نسبت ارزان تر تمام میشود.وجه تسمیه ی این عارضه ی اقتصادی به بروز این مشکل در اقتصاد هلند در دهه ی 60 میلادی و در پی اکتشاف منابع گاز طبیعی در این کشور بر می گردد. البته هلند این شانس را داشت که در دهه ی هفتاد میلادی و با نظر به خطر کمونیست که کشورهای غربی را تهدید می کرد و برای جلوگیری از اینکه هلند نیز به دام کمونیستی که در اروپای شرق ریشه دوانده بود نیفتد کمکهای بی دریغی به این کشور انجام دادند.

 با پایان مهلت ثبت نام کاندیداها برای انتخابات ریاست جمهوری پرسشی که کنجکاوی را بر می انگیزد این است که اکنون از بین 686 نفر کاندیدای ثبت نام کرده، حریفان اصلی کارزار کدامیک هستند. در واقع کدامیک از اینها می توانند وزنه های اصلی باشند که ائتلافها در هر یک از جناحهای سیاسی حول محور آنها شکل خواهند گرفت. حدس پاسخ در مورد اصلاح طلبان آسان بود و از همان لحظات پایانی وقت ثبت نام معما حل شده می نمود. اصلاح طلبان که نمی توانستند حتا بر تایید صلاحیت محمد خاتمی حساب کنند نهایتا بر کاندیداتوری آیت ا... هاشمی رفسنجانی بهرمانی که بواسطه ی سنوات تجربه و فعالیتش از آغاز انقلاب،علاوه بر اصلاح طلبان در میان اقشار سنتی، بازار و حتا برخی اصولگرایان نیز می تواند پایگاهی داشته باشد، اجماع کردند. این در حالیست که محمد خاتمی با توجه به وقایع پس از انتخابات 88 و با در نظر گرفتن دلسردی هواداران پر و پا قرص اش از او بخصوص از پی شکستن تحریم انتخابات مجلس توسط او که هوادارانش به طعنه از آن با عنوان "حماسه ی دماوند" یاد می کنند، همینطور با توجه به ریزش و عدم حمایت و حتا مشارکت بسیاری از فعالین جنبش سبز در انتخابات پیش رو، حتا در صورتی که بر فرض تقریبا محال تایید صلاحیت می شد نیز نمی توانست وزنه ای سنگین بحساب بیاید و در برابر هجمه های سنگین توپخانه ی اصولگرایان نیز توان مقاومت نداشت. بنابراین یک ضلع انتخابات پیش رو را باید هاشمی رفسنجانی بهرمانی با پرچمداری اصلاح طلبان بحساب آورد. اما پاسخ به پرسش اصلی در مورد اصولگرایان که در قدرت هستند و با توجه به انشقاق و اختلافاتی که دارند کمی دشوارتر است. در واقع اصولگرایان نتوانسته و نمی توانند بر کاندیداتوری یک نفر اجماع کنند. از میان اصولگرایانی که ثبت نام کردند، از علی اکبر ولایتی و باقر قالیباف(هر دو از ائتلاف موسوم به 2+3) و سعید جلیلی، کاندیدای مورد حمایت جبهه ی پایداری میتوان به عنوان سرشناسترین آنها نام برد. قالیباف که وی را از "ساکتین فتنه" و اصولگرایی نزدیک به اصلاح طلبان می شناسند در دعوای به شدت قطبی پیش رو و به دلیل مواضع متناقض اش محلی از اعراب نمی تواند داشته باشد. اما اگر به معیارهایی که رهبری در تعریف کاندیدای اصلح به دفعات عنوان کرده است خوب توجه کنیم حتا به شکلی ناخودآگاه نظرمان به شخصی که به احتمال قوی مورد توجه حاکمیت است معطوف می شود. دکتر سعید جلیلی که سابقه ی 18 ساله در وزارت خارجه دارد، مذاکره کننده ی ارشد هسته ای ایران و نماینده ی مستقیم رهبری در این امر، دبیر شورای عالی امنیت ملی و استاد دانشگاه امام صادق که به سرسختی در مذاکرات هسته ای شناخته می شود و به مواضع نظام و حاکمیت کاملا متعهد و پایبند است و به علاوه او را پرچمدار "دست آوردهای نظام در مذاکرات هسته ای ایران با قدرتهای غربی" می شناسند به نظر تمامی صفات مطلوب حاکمیت را یکجا دارد. او که هوادارانش با عنوان "سرور دیپلماتها و جانبازان" از او یاد می کنند، حتا با وجودیکه اذهان عمومی آشنایی و اطلاعات زیادی با وی ندارند (و شاید درست از همین منظر هم باشد که) به خوبی این امکان را پیدا می کند که بتوان قبای قهرمانی دلیر و بری از اتهامات فساد و دیگر اتهامات رایجی که در ادبیات سیاسی امروز ایران بسیار فراگیر شده است را بر قامت او دوخت. گمانه زنی شخصی اینجانب از ماهها پیش بر این بود که وی با وجود همان هاله ی رمز و راز پیرامون او و به دور از هیاهو و بی آنکه چندان در انظار عموم ظاهر شود در رقابت برای ریاست جمهوری وارد خواهد شد و در صورتیکه شرایط کما فی السابق به شکل مطلوب حاکمیت پیش برود حتا بخت اول ریاست جمهوری را در سال 92 خواهد داشت. امروز بخشی از این پیش بینی محقق شده اما شب دراز است و حوادث محتمل. اظهارات اخیر علی اکبر ولایتی در خصوص اجماع اصولگرایان بر حمایت از کاندیداتوری سعید جلیلی را نیز باید حائز اهمیت دانست. ولایتی اخیرا عنوان کرده "در صورت حمایت جامعتین از جلیلی، ما هم حمایت می کنیم". بنابراین دورنمای جلیلی با پرچمداری اصولگرایان را می توان به شکلی محتمل در نظر گرفت. اما دولت احمدی نژاد و همراهان او که به تعبیری از همان آغاز دور دوم ریاست جمهوری احمدی نژاد، از بدنه ی اصلی اصولگرایی و حامیان اصلیش به شدت زاویه گرفته را باید در ضلع دیگری از این چند ضلعی انتخابات و مدعی سهمی بزرگ دانست. کاندیدای مورد حمایت دولت که با مشایعت شخص احمدی نژاد و با وجود مخالفتهای شدید، برای انتخابات پیش رو ثبت نام کرد، اسفندیار رحیم مشایی است که در خصوص او در مطلب بعدی بطور جداگانه خواهم نوشت.

         مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری88 تصویر اول، تنفیذ سال 84 تصویر دوم.

             رحیم مشایی و حشر و نشر با بازیگران و هنرپیشگان.

 پیش از این در مطلبی راجع به سرود "ای ایران" که به دلیل مقبولیت و محبوب بودن آن در نزد مردم و  اغلب گروههای سیاسی  آنرا در جایگاه سرود ملی ایران به حساب می آورند، به اختصار به شرایط اجتماعی ایران در آن برهه ی تاریخی اشاره کردم. تصمیم گرفتم در چند یادداشت پیش رو به اجمال به شرایط تاریخی خاورمیانه در همان مقطع تاریخی و در جریان جنگ جهانی دوم  اشاره کنم. از آن میان به وقایع آن مقطع تاریخی در دو کشور مصر و ایران به دلیل اهمیت سیاسی و ژئوپولتیک و نقش آنها در تعیین سرنوشت جنگ جهانی دوم به تفصیل بیشتری خواهم پرداخت.

خاورمیانه در سالهای بین 1945-1939 به شدت درگیر جنگ جهانی دوم شد. جنگی که آن را به درستی زاییده ی سی سال جنگ مدنی کشورهای اروپایی می شناسند. جمهوری ترکیه و ایران اعلام بی طرفی کرده بودند. کشورهای تازه تاسیس شده ی خاورمیانه که در واقع همان استانهای عربی امپراطوری عثمانی بودند به طور مستقیم وارد جنگ نشده بودند اما از آنجا که این کشورها تحت اشغال بریتانیا و یا فرانسه بودند لذا به نوعی در جنگ دخیل به حساب می آمدند. حیات سیاسی در اغلب این کشورها در طول مدت جنگ و به تاثیر از آن فلج شده بود. به مانند جنگ جهانی اول، هند که از اهمیت استراتژیک و سیاسی بالایی برای بریتانیا برخوردار بود از اولین دغدغه های بریتانیا به حساب می آمد. حفظ منابع نفتی در ایران از دیگر اهداف مهم برای بریتانیا بود. یکبار دیگر مصر به مهمترین پایگاه نظامی بریتانیا در شرق مدیترانه تبدیل شده بود. شرایط در خاورمیانه برای بریتانیا امن و به دور از تهدیدی جدی به نظر می رسید تا اینکه در ماه اوت 1940 ایتالیا به نفع آلمان وارد جنگ شد. نیروهای انگلیسی در مصر با نیروهای نظامی ایتالیا در لیبی درگیر شدند. همینطور نیروهای انگلیسی مستقر در سودان با نیروهای ایتالیایی مستقر در اریتره درگیر شدند. نیروی هوایی ایتالیا مصر را بمباران کرد و هر لحظه امکان یک حمله ی تمام عیار به مصر که شاید مهمترین پایگاه نظامیان انگلیسی در خاورمیانه به حساب می آمد و به دلیل حفاظت از کانال سوئز برای بریتانیا از اهمیت فوق العاده ای برخوردار بود وجود داشت. به دلیل همین اهمیت فوق العاده در این پایگاه در شرق مدیرانه بود که درست در زمانیکه احتمال حمله ی آلمان به لندن در بالاترین سطح خود بود، انگلیسیها تانکها و ادوات سنگین خود را حتا از جبهه ی خانگی به سمت مصر روانه کردند. در سپتامبر 1940 ایتالیایی ها موفق شدند به مصر وارد شوند و تا شهر سیدی برانی در 95 کیلومتری شرق مرزهای لیبی نفوذ کردند اما تا پایان همان سال انگلیسیها موفق شدند آنها را به سمت لیبی عقب برانند. اما مجددا در 1941 با پشتیبانی نیروهای آلمانی تحت فرماندهی ژنرال رومل، شهر کرت در نزدیکی پایگاه نظامیان بریتانیایی در شرق مدیترانه باز به دست نیروهای دول محور تصرف شد. شرایط برای بریتانیا در خاورمیانه با وضعیتی که در سوریه و عراق پیش آمد بدتر شد. در عراق، اگرچه این کشور در 1939 روابط خود را با آلمان قطع کرده بود، اما گروهی از نظامیان و شهروندان ناسیونالیست و انگلوفوب عراقی که به واسطه ی پیروزی آلمان بر فرانسه قوت قلبی پیدا کرده بودند در مارس 1941 طی انقلابی سریع قدرت را در دست گرفتند و رشید علی گیلانی در دولتی که تمایلات آلمانی داشت به نخست وزیری رسید. نوری سعید و دیگر رجال سیاسی عراقی از کشور فرار کردند. پس از آن دولت جدیدالتاسیس عراقی با عدم موافقت با درخواست انگلیسیها برای عبور نیروهای متفقین از خاک عراق و همچنین با محاصره ی پایگاه نظامیان انگلیسی در شهر حبانیه اوضاع را به سمت وخامت سوق داد. انگلیسیها با فرستادن نیروهایی که از هند و شرق الاردن می آمدند به بصره انقلاب نو پای عراقیها را در هم شکستند و نوری سعید مجددا به عراق بازگشت و به این ترتیب تا پایان جنگ دیگر تهدیدی از جانب عراق برای بریتانیا بوجود نیامد. در سوریه و لبنان وضع به گونه ی دیگری بود. با سقوط فرانسه در 1940 در برابر آلمان، سوریه و لبنان تحت کنترل دولت ویشی درآمدند. نقطه ی عطف ماجرا برای بریتانیا زمانی بود که هواپیماهای آلمانی در مسیر کمک به رشید علی در عراق اجازه پیدا کردند تا از پایگاههای هوایی سوریه استفاده کنند. سرانجام قشون بریتانیا به همراهی قشون ژنرال دو گل از سمت فلسطین حمله ای را آغاز کردند و پس از شش هفته مقاومت قشون ویشی را در هم شکستند. در مصر، افکار عمومی چند دسته شده بود. اغلب سیاسیون مصری مخالف اعلان جنگ علیه آلمان بودند. برخی از آنها نسبت به پیروزی متفقین در جنگ خوشبین نبودند و برخی دیگر اعتقاد داشتند که این جنگ اصلا به مصر ارتباطی ندارد. اما سرانجام در ژانویه 1942 ژنرال رومل آلمانی باز به سمت مصر شروع به پیشروی کرد. پادشاه مصر، فاروق، خود تمایل خاصی به سمت آلمان نداشت اما بسیاری از حلقه ی اطرافیان او را ایتالیایی ها گرفته بودند. نخست وزیر مورد علاقه ی او، علی ماهر نیز به سمت آلمان گرایش داشت. علارقم فشار انگلیسیها بر علی ماهر برای اخراج اتباع ایتالیایی از مصر وی از انجام اینکار سر باز زد. همین امر باعث شد تا انگلیسیها فاروق شاه را مجبور کنند تا ماهر را برکنار کند. با وجود گسستگی در میان افکار عمومی در مصر در خصوص جنگ، برخی در مصر بر این باور بودند که آلمانها پیروز میدان خواهند بود و حتا بر این باور بودند که آنها باید در این پیروزی به آلمان کمک کنند. از جمله ی سیاسیون و مقامات مصری که این چنین باوری داشتند می توان به ژنرال عزیز المصری، رییس ستاد کل نیروهای مسلح مصر و همچنین فرمانده ی جوانی به نام انور سادات اشاره کرد.

انور سادات.                                    فاروق شاه مصر و همسرش فریده و دخترش.1939

سادات در حال کمک به نیروهای وابسته به آلمان و در حال تلاش برای دریافت کمک از آلمانها برای مقابله با اشغال مصر توسط انگلیسیها، توسط نیروهای اطلاعاتی انگلیسی دستگیر و بازداشت شد. وینستول چرچیل، نخست وزیر وقت بریتانیا به هیچ وجه تحمل احساسات ناسیونالیستی را در مصر آنهم در زمان جنگ نداشت. او به محض اطلاع از تمایلات آلمان دوستانه در ارتش مصر دستور داد تا نظامیان مصری از سمت محافظت از کانال سوئز به عقب به سمت دلتا فرستاده شوند و عزیز المصری نیز از کار برکنار شود. ژنرال آلمانی رومل تا شهر برقه پیشروی کرده بود و فریاد "زنده باد رومل" در خیابانهای قاهره نیز شنیده می شد. سفیر بریتانیا در مصر، سر مایلز لمپسون با هماهنگی دولت و ارتش بریتانیا به فاروق شاه اولتیماتومی یک روزه داد تا شاه، مصطفی النحاس باشا را به عنوان نخست وزیر مامور کند تا دولتی جدید در مصر تشکیل دهد. دولتی که در حمایت از متفقین از تمامی امکانات مصر دریغ نورزد. با پایان زمان اولتیماتوم و عدم تبعیت فاروق، نیروهای انگلیسی قصر عابدین را که اقامتگاه فاروق بود محاصره کردند و لمپسون سرانجام فاروق را وادار به تبعیت کرد. تحقیر پادشاه در مصر توسط انگلیسیها در تاریخ معاصر مصر تاثیر بزرگی به جای گذاشت چراکه در هر صورت فاروق نمادی از مصر بود و تحقیر وی خشم افکار ناسیونالیستی در مصر را به دنبال داشت. جمال عبدالناصر بیست و چهار ساله که در آنزمان در ارتش مصر در سودان خدمت می کرد، یکی از افسران جوانی بود که در سر رویای سر و سامان دادن به وضع مصر و ارتش این کشور را می پروراند.

 شک و تردیدها و تعویق در حمله ی نظامی امریکا به سوریه پرسشهایی را به ذهن متبادر می کند، از آن جمله مباحث پیرامون موضوع افول ابرقدرت امریکا و مباحث پیرامون جهان پسا امریکایی میتواند برای طرفداران موازنه ی منفی قدرت به نفع مدعیان نوظهور همچون چین و یا مدعیان زمان جنگ سرد همچون روسیه و نیز برای آنها که با امریکا ضدیت دارند خوشایندتر باشد. آیا به راستی تفاوت میان امریکای سال 2013 و در زمان باراک حسین اوباما ی دموکرات با امریکای سال 2003 و در ایامی که نومحافظه کاران و جورج بوش پسر در قدرت بودند تا بدین حد می تواند گواه محسوس بودن کاستی در قدرت و نفوذ امریکا در جهان باشد؟ به عبارت دیگر آیا تردیدها و تاخیرها و عقب نشینی ها و تغییر موضعها در کاخ سفید در خصوص واکنش موعود به استفاده از سلاحهای شیمیایی در سوریه ناشی از ضعف امریکا و یا در مقابل قدرت گرفتن روسیه است؟ عدم قطعیت رای رییس جمهور امریکا از چه چیز ناشی میشود؟ در پاسخ به این پرسشها باید عوامل متعددی را در نظر گرفت. در واقع با وجودیکه بحثها در خصوص جهان پسا امریکایی و نقش احتمالی نهادهای چند ملیتی در تصمیم گیریهای جهانی پر رنگ تر شده است اما دلبستگان به انحطاط امپراطوری امریکا باید به خاطر داشته باشند که امریکا همچنان پیشرفته ترین و قوی ترین ارتش و ماشین جنگی را در دنیا در اختیار دارد. در واقع با وجود بحران اقتصادی که گریبان امریکا را در سالهای اخیر گرفت و نیز گرفتار شدن این کشور بخصوص در عراق، امریکا همانطور که در نگاه اول هم مشهود است همچنان یکه تاز در قدرت و در عرصه ی تصمیمات جهانی است و تا حصول آن جهان پسا امریکایی که خود از آنچه دشمنان امریکا تصاویر نادرستی از آن برای خود ترسیم کرده اند، فاصله ی بسیاری است. در خصوص سوریه عوامل متعددی در خصوص عدم قطعیت حمله ی نظامی غرب به این کشور وجود دارد. یکی از مسائلی که بی شک تصمیم گیران در کاخ سفید به آن فکر می کنند توانایی مدیریت خلا قدرت در سوریه پس از اسد است. تجربه ی عراق و درگیریهای فرقه ای و قومی و نیز پا گرفتن نیروهای افراطی و القاعده که اکنون نیز به سوریه راه یافته اند بی گمان برای امریکا و متحدانش خوشایند نیست. دستیابی این نیروهای افراطی که در حال حاضر علیه حکومت سوریه و در جهت منافع غرب می جنگند به انبارهای سلاحهای شیمیایی و در غیاب حکومت مرکزی در دمشق برای غربیها حکم همان شمشیر دو دم را دارد. آنها در یک قدمی تل آویو و با در اختیار داشتند این سلاحها می توانند منافع غرب را به طور جدی به مخاطره بیندازند. چراکه از همان زمان که مجاهدین جوان عرب در افغانستان بر علیه شوروی می جنگیدند ایدئولوژی حاکم بر روح و جسم این مجاهدین که بعدها بن لادن جوان از آن جمع القاعده را بنیان نهاد، جهاد علیه فرعونهای زمان یعنی حکومتهای به زعم انها فاسد در کشورهای ایشان و سپس شکل دهی همان امپراطوری اسلامی که یکبار در زمان پیامبر اسلام پا گرفته بود و سپس جهاد علیه کفار و فتح قلمروهای انها بوده و همچنان هست. لذا در زمانیکه ارتش آزاد سوریه و در واقع اپوزیسیون سوری به نظر می رسد که نه تنها در مقابل ارتش اسد بلکه در مقابل جهادیهای وارداتی به سوریه نیز در موضع ضعف قرار گرفته است برکناری ضرب العجلی اسد از قدرت طی یک حمله ی نظامی نظیر آنچه در عراق اتفاق افتاد تضمین کننده ی منافع غرب در سوریه و در خاور میانه نیست. استقبال کاخ سفید از طرحی که اکنون به روسیه منسوب کرده اند دال بر انتقال و تحت کنترل نهادهای بین المللی قرار دادن مخازن سلاحهای شیمیایی سوریه را میتوان در راستای نخستین قدمهایی تلقی کرد که این اطمینان خاطر را برای به اصطلاح جامعه ی جهانی فراهم می آورد که انبوه ای ن سلاحهای مرگبار در اختیار گروههای جهادی و افراطی در سوریه قرار نخواهد گرفت. مکاتبات درز کرده بین ایران و امریکا و هشدار ایران به امریکا در خصوص دستیابی جهادیهای افراطی به سلاحهای شیمیایی در سوریه ار این جهت در خور توجه است که می توان نمایی از آنچه می تواند برای همه ی بازیگران سیاسی درگیر در سوریه مهم باشد و هدفی مشترک بحساب بیاید ترسیم می کند؛ سلاحهای مرگبار کشتار جمعی در دست افراطیهای اسلام گرا در سوریه می تواند براحتی بر علیه اهداف مختلفی مورد استفاده قرار بگیرد.

                                   عکس از اسوشیتد پرس

 آتش جتگ داخلی در سوریه بیش از دو سال است که شعله ور است. استفاده از سلاحهای شیمیایی در حومه ی دمشق اخیرا زمینه را برای دخالت نظامی کشورهای غربی در این بحران مساعد کرده. امروز شنبه ی پایانی ماه آگوست در حالیکه بازرسان تسلیحاتی سازمان ملل از سوریه خارج و وارد لبنان شده اند شمارش معکوس برای آغاز حمله ی نظامی امریکا به سوریه به گوش می رسد. حمله ای که به گفته ی مقامات کاخ سفید نه برای براندازی بشار اسد بلکه به عنوان اقدامی تنبیهی و هشدار دهنده به رژیم سوریه در جهت عدم استفاده از سلاحهای شیمیایی عنوان می شود. این اقدام نظامی محتمل که هنوز شروع و نحوه ی انجام آن و مدت زمانی که به درازا خواهد کشید معلوم نیست با واکنشهای متفاوتی در کشورهای منطقه روبرو است. ترکیه خواهان حمله ی نظامی گشترده تر همانند حمله ی ناتو به کوسوو است در حالیکه متحد استراتژیک سوریه در منطقه، ایران به شدت نسبت به عواقب حمله ی احتمالی امریکا هشدار می دهد.

اما اتحاد استراتژیک بین ایران و سوریه که امروز بر زبانها افتاده است به زمان حافظ اسد بازمی گردد. در زمان جنگ ایران و عراق و در حالیکه کشورهای عربی منطقه- عربستان سعودی، کویت،قطر،بحرین، امارات متحده عربی و عمان- به نسبتهای مختلف از عراق حمایت می کردند. چشم انداز پیروزی حکومت انقلابی ایران برای آنها ناگوار می نمود. اما حمله ی نظامی شوروی در 1979 کاتالیزوری بود که سبب همگرایی بیشتر این کشورها در جهت دفاع از منافعشان شده بود و سرانجام در 1981 "شورای همکاری خلیج(فارس)" شکل گرفت. در میان کشورهای عربی، مصر و اردن حمایت صریحتری از عراق داشتند. بندر عقبه در اردن مسیر اصلی واردات تسلیحات نظامی برای عراق بحساب می آمد و مصر نیز از ارسال این تسلیحات فروگذار نمی کرد. اما در این میان، حافظ اسد رییس جمهور سوریه خود را همپیمان ایران خواند و مسیر انتقال نفت عراق را نیز در قلمرو سرزمینی سوریه مسدود کرد. اگرچه این اتحاد استراتژیک میان یک ناسیونالیست عرب و ایران انقلابی شیعه کمی عجیب به نظر می رسید اما این بیشتر نه به آن خاطر که اسد از اقلیت علوی می آمد بلکه بیشتر به دلیل خصومت رژیم سوریه با رقیب بعثی در عراق ناشی می شد. سوریه در این میان سهمی از نفت رایگان ایران به دست می آورد و همچنین از احساسات طرفدار ایران در میان شیعیان لبنان بهره می برد. حافظ اسد به تمامی تلاشهای کشورهای عربی منطقه جهت تغییر موضع پاسخ منفی داد و این اتحاد حتا با سرکوب قیام اخوان المسلمین از سوی رژیم حافظ اسد در شهر حما که با هدفی مشابه انقلاب در ایران صورت گرفته بود نیز خدشه دار نشد. 

پس از آنکه بشار فرزند حافظ اسد قدرت را در سوریه به دست گرفت و در فضا و روح جدید حاکم بر خاورمیانه که از سوی امریکا با شعار آزادی و دموکراسی برای خاورمیانه همراه بود انتظار می رفت که نسل جدید رهبران خاورمیانه رویه ای خلاف شدرانشان در پیش گیرند. اما این انتظار خوش بینانه دیری نپایید و این رهبران جوان حلقه را سفت تر کردند. در حالیکه بیشتر مخالفین حکومتها از جنس اسلام گرایان بودند اما این رهبران جوان برای جبران عدم محبوبیت و مشروعیت خود با توسل به نقاب مذهب سعی در جبران این کاستی کردند.اسد در سوریه با فاصله گرفتن از حامیان قدیمی اس در بین علویها و با بخشیدن سهمی از قدرت به سنی ها سعی کرد تا پایه های قدرتش را در جایی فرای اقلیت علوی محکم کند. وی سعی کرد تا روابطش را با آلپو که منطقه ای سنی نشین بود و پس از سرکوب قیام اخوان المسلمین دل خوشی از رژیم بعثی سوریه نداشتند بهبود بخشد. همچنین با پخش کردن ویدیویی از یکی از فرزندانش در حال تلاوت قرآن او سعی کرد تا وجهه ای دینی برای خود دست و پا کند. به دنبال حمله ی اولمرت به لبنان و غزه، اسد گفتمان "مقاومت" را در برابر اسراییل در پیش کشید. اما این بیشتر از چالشهای رژیم سوریه با مخالفین اسلام گرایش ناشی می شد تا گفتمان پان عرب حکومت وی. او به این ترتیب همچنین تلاش دشت تا روابط اش با اخوان المسلمین را بهبود بخشد. اسد همزمان در حالیکه به ایران به عنوان منبع تغذیه کننده ی تسلیحات نظامی اش و همچنین دریافت کمک در ساخت تاسیسات اتمی اش نگاه می کرد، روابط اش با ترکیه را بهبود بخشید.

اما سیاست بشار اسد در اتخاذ گفتمان "مقاومت" و اسلام گرایی برای وی این خطر را به دنبال داشت که فراهم کردن فضا برای اسلام گرایان نه تنها به آنها این انگیزه را می داد تا برای تغییر در سوریه تلاشهایی را آغاز کنند بلکه باعث می شد تا تنشهای فرقه ای در سوریه تشدید شوند. او همچنین گروههایی را که در زمان پدرش پا گرفته بودند بی ثبات کرد. در سال 2003 در جریان یک مسابقه ی فوتبال در بین حامیان کرد و عرب تیمها درگیری روی داد. همچنین در میان مسیحیان و مسلمانان در دروز و جنوب کشور و همچنین میان علویان و اسلام گرایان در دمشق درگیریهایی روی داد. اما مخرب تر از اینها عواقب جهادگرایی در عراق بود که دامنگیر سوریه شد. در 2008 انفجاری در نزدیکی یک مقر اطلاعات نظامی در دمشق به گروههای جهادی منسوب شد و سبب ساز دستگیریهای گسترده ای در میان اسلام گرایان سوریه شد. ترس از تخریب جامعه ی سکولار سوریه باعث شد تا نیروهای امنیتی برخی محله ها و مراکز مذهبی را به شدت تخت نظر و محدودیت قرار دهند.

با بر سر کار امدن باراک حسین اوباما در امریکا، اسد سعی کرد روابط اش را با غرب بهبود بخشد و در همین راستا مرد قدرتمند خاندان اسد آصف شوکت که رییس تشکیلات اطلاعت نظامی ارتش و به اتهام مشارکت در قتل حریری مورد ظن غربیها بود را به عنوان نشانه ای از حسن نیت در قبال غرب از کار برکنار کرد. اسد با ترس از نارضایتی از سوی حامیان قدیم و نیز اسلام گراها گفتگوها با اسراییل را از سر گرفت، روابط با بیروت را بهبود بخشید، روابط جدید را با فرنسه آغاز کرد و سیاست اش در قبال عراق را متعادلتر کرد....

تصویری از یک جهادگرای مخالف و در حال جنگ با رژیم سوریه

به نام خداوند جان و خرد

کز آن برتر اندیشه برنگذرد

به کوروش به آرش به جمشید قسم

به نقش و نگار تخت جمشید قسم

که ایران همی قلب و خون من است

گرفته ز جان از وجود من است

بخوانیم همه این جمله در گوش باد…

چو ایران نباشد تن من مباد

بدین بوم و بر زنده یک تن مباد…

 برد من (به آلمانی: Mein Kampf) کتابی، که توسط آدولف هیتلر نوشته شده است، و بیانگر اندیشه‌های سیاسی هیتلر و نازیسم می‌باشد. هیتلر در سال ۱۹۲۴ هنگامی که در قلعه لندربرگ زندانی بود بخش اول کتاب را با دیکته کردن جملات به منشی خود رودلف هس این اثر را به وجود آورد. بخش دوم، پایان همان سال پس از آزادی زودهنگام او از زندان نوشته شد.

با قدرت گرفتن ناسیونال سوسیالیست‌ها در آلمان، فروش و توزیع نبرد من نیز رواج گرفت. از اواسط دهه ۱۹۳۰ کتاب هیتلر به خرج دولت به زوج‌های تازه ازدواج کرده هدیه می‌شد، فروش نسخه‌های دست دوم کتاب ممنوع بود و تدریس آن در مدرسه‌ها به عنوان جزئی از برنامهٔ تبلیغاتی حزب ناسیونال سوسیالیست از همین دوران آغاز شد. از این کتاب تا پایان جنگ دوم جهانی نزدیک به یازده میلیون نسخه انتشار یافت که بخش اعظم آن یا رایگان توزیع، یا به اجبار خریداری شده‌بود.