فارسی باستان به الفبایی نوشته شده است که میخی نامیده می شود ظاهراً داریوش بزرگ دستور داده است که الفبایی برای فارسی باستان ساخته و این زبان بدان نوشته شود .
در ادامه معرفی یک سایت برای تبدیل نام به زبان پارسی باستان (میخی)
الفبای فارسی باستان از الفبای اکدی و الفبای اکدی از الفبای سومری گرفته شده است . این الفبا ۳۶ حرف ، ۲ واژه جدا کن ، ۸ اندیشه نگار و نشانه هایی هم برای نشان دادن اعداد داشته است که تنها برخی از آنها به جای مانده است . هریک از حرفهای الفبای میخی به جز سه حرفی که برای نشان دادن مصوتها به کار می رود مصوتی هم همراه دارد به همین علت الفبایی هجایی است .الفبای فارسی باستان از چپ به راست نوشته می شود و پس از هر حرف یک واژه جدا کن گذاشته می شود. نحوه رمز گشایی خط میخی فارسی باستان خط میخی فارسی باستان پس از انقراض دولت هخامنشی از رواج افتاد و خواندن آن فراموش شد؛ تا اینکه ، اخبار و گزارش هایی که جهانگردان و سیاحان اروپایی از اوایل قرن هفدهم میلادی به این سوی، به هنگام سیر و سیاحت در شرق و بازدید از ویرانه های تخت جمشید ، فراهم کرده بودند، توجه دانشمندان اروپایی را به آن جلب نمود. در قرن هجدهم میلادی ،چندین کتیبه به خط میخی فارسی باستان در اروپا منتشر شد ، از آن جمله است جهانگرد معروف فرانسوی ، Chardin که ، شاردن ( DPC ) رونوشت کامل یکی از کتیبه های داریوش در تخت جمشید Count در سال ۱۷۱۱ ، آن را منتشر کرد ؛ همچنین کتیبه ای از خشایارشا بر روی گلدانی از سنگ مرمر که کنت کایلوس در سال ۱۷۶۲ ، گزارشی درباره آن به محافل علمی آن روزگار ارائه نمود . ، Caylus رونوشتهای دقیقتری از کتیبه سه زبانی تخت جمشید تهیه کرد و Carsten Niebuhr در سال ۱۷۶۵ ، کارستن نیبور پس از بازگشت از شیراز ، در سال ۱۷۷۸ ، به انتشار آن پرداخت . نیبور از بررسی این اسناد به خوبی دریافت که ، کتیبه
ها از چپ به راست و به سه گونه نظام خطی کاملا متفاوت از هم نوشته شده اند . چند صباحی بعد ؛ در سال ۱۷۹۸ م ؛
بقیه در ادامه مطلب...
پی برد که این سه نظام خطی متفاوت در کتیبه ها ، در حقیقت ، Olav Gerhard Tychsen اولاف گرهارد تیخسن مبین سه زبان مختلف هستند و نشانه میخ مانند موربی که در ساده ترین نوع این سه شیوه کتابت به طور منظم پس از چند علامت تکرار می شود ، ظاهرا نشانه مقسم کلمات بوده است . اما او ، به اشتباه ، این کتیبه ها را متعلق به دوره مستقل از تیخسن ، علامت واژه جداکن را در Friedrich Munter اشکانیان دانست . در سال ۱۸۰۲ م ؛ فردریش مونتر این کتیبه ها تشخیص داد و تصور کرد که ، گروهی از نشانه هایی که در این سنگ نبشته ها بیشتر از نشانه های دیگر دلالت می کند . او از روی برخی از قراین احتمال داد که « شاه شاهان » و « شاه » تکرار می شود ، احتمالا بر مفهوم کتیبه ها متعلق به دوره هخامنشی هستند . علیرغم مساعی مستمر این دانشمندان و چند تن دیگر ، هنوز پیشرفت واقعی Georg Friedrich در گشودن رموز خط میخی فارسی باستان حاصل نشده بود ، تا اینکه گئورگ فردریش گروتفند آلمانی ، در سال ۱۸۰۲ ، به این کار همت گماشت . Grotefend شروع کرد و دیری نگذشت ( XPE و DPA گروتفند کار خود را با تطبیق و مقابله دو کتیبه از تخت جمشید ( کتیبه های که به موفقیتی چشمگیر دست یافت . او نیز ، تصور کرد که کتیبه ها به سه شیوه خطی متفاوت نوشته شده اند ، میخ مورب در آنها علامت یا نشانه واژه جداکن است ؛ کتیبه ها به پادشاهان هخامنشی تعلق دارند و اساسا حاوی اسامی و القاب این پادشاهان اند ، و زبان ساده ترین نوع این نبشته ها – که در اصل به فارسی باستان بود – شبیه و همانند زبان اوستایی است . او همچنین ، احتمال داد که القاب و عناوین پادشاهان هخامنشی مشابه القاب پادشاهان ساسانی است و X » : به این صورت معلوم شده بود sacy Silvestre de القاب پادشاهان اخیر در آن زمان ، توسط سیلوستر دوساسی « شاه بزرگ Y شاه بزرگ ، شاه شاهان ، شاه ایران و انیران ، پسر پیش از ذکر جزئیات مربوط به نحوه کار گروتفند ، برای سهولت مقایسه ، آوانوشت دو کتیبه ای که اساس کار او در رمز گشایی خط میخی فارسی باستان بود ، در ذیل ارائه می شود :
گروتفند در حال بررسی و رمز گشایی دوکتیبه داریوش بزرگ و خشایارشا در گنجنامه همدان
XPa * کتیبه خشایارشا
DPa +کتیبه داریوش
x shayArshA *
DArayavaush+
xShAya”iya vazarka *
xShAya”iya vazarka+
xShAya”iya xShAya”iyAnAm*
xShAya”iya xSAya”iyAnAm+
DArayavauSh xShAya”iyahyA *
viShtAspahyA+
Puca HaxAmaniShiya *
Puca HaxAmaniShiya +
(haya imAm tacaram akuanush)+
گروتفند به روشنی دریافت که در این دو کتیبه گروهی از نمادها عینا تکرار می شود و گروهی دیگر با هم تفاوت دارد . بنابراین ؛ نتیجه گرفت که کتیبه ها متعلق به دو پادشاه هستند ؛ گروهی از نشانه است و گروهی که با هم تفاوت « شاه » هایی که عینا یا با جزئی اختلاف تکرار می شود ، معرف کلمه دارد ، بر اسامی این دو شاه دلالت می کند . بر پایه این استدلال و نیز ، بر اساس الگوی یاد شده کتیبه های ساسانی ، او از این دو نبشته ، کتیبه دوم ، یعنی کتیبه خشایارشا را ، موقتا ، به صورت زیر ترجمه کرد :
« شاه را پسر ، هخامنشی Y ، شاه بزرگ ، شاه شاهان X » در سنگ نوشته اول ، نخستین کلمه ای Y بر اساس این تصور بود که واژه « شاه را پسر Y » ترجمه بود که کتیبه با آن شروع می شد و به نظر می رسید نام پادشاهی باشد که کتیبه به نام او نوشته با یک لاحقه اضافی « شاه شاهان » شده است ، اما همین نام در کتیبه دوم در جایگاهی پس از عنوان به کار رفته بود . به همین دلیل ، او تصور کرد که این واژه از طریق همین لاحقه اضافی با واژه بعدی ، داشت ، ارتباط یافته است . علاوه بر این ، گروتفند متوجه شد نامی که کتیبه اول « پسر » که مفهوم قرار گرفته است . از سوی دیگر ، در « شاه X » با آن آغاز می شود ، در کتیبه دوم در جایگاه نام پدر کتیبه دوم پس از نام پدر کلمه شاه به کار رفته ، در حالی که در کتیبه اول پس از نام پدر ، این کلمه استعمال نشده بود . از این امر او نتیجه گرفت که ، این دو کتیبه متعلق به پدر و پسری است که هر دو شاه بودند ، اما پدربزرگ پسر، شاه نبود. بنابراین، او در فهرست شاهان هخامنشی که از روی منابع یونانی به دست آمده بود، به دنبال نام پدر و پسری گشت که دارای مشخصات فوق باشند. در میان پادشاهان هخامنشی، نام کوروش و کمبوجیه از یک سو، و نام داریوش و خشایارشا از دیگر سو، می توانست مشمول این احتمال باشد. از این اسامی، گروتفند نام کوروش و کمبوجیه را کنار
گذاشت؛ چون تصور می کرد این دو نام باید با حروف یکسانی شروع شوند ، در حالی که اسامی مذکور در کتیبه ها با دو حرف مختلف شروع شده بودند. البته، در اینجا یک تصادف محض به یاری او شتافت؛ چون نام کوروش و کمبوجیه در خط فارسی باستان بنا به پاره ای از دلایل کتابتی با دو حرف مختلف شروع می شوند . به هر حال ، مجموع این دلایل گروتفند را به این عقیده رهنمو گشت که نویسنده کتیبه دوم باید خشایارشا باشد و نویسنده کتیبه اول پدرش، داریوش، که پدر او گشتاسب ( ویشتاسپ ) عنوان شاه نداشت . مرحله بعدی ، تعیین ارزش آوایی این علایم به عبارت دیگر تلفظ پارسی باستان این اسامی بود . در این مورد ، گروتفند به صورت این اسامی در متون متاخر ایرانی توجه کرد و ارزش آوایی کلمات مورد بحث را به صورت زیر مشخص نمود :
▪ گونه صحیح اسامی در کتیبه ها ● تلفظ پیش نهادی گروتفند
▪ V – i – sh- T – a – S – p g-o-sch-t-a-s-p
▪D – A – R – Y – V – U – sh ▪d-a-r-h-e-u-sch
▪X – sh- Y – A – R – Sh – A ▪Kh-sch-h-a-r-sch-a
بدین ترتیب، گروتفند توانست ارزش آوایی ۱۵ نشانه از حروف خط میخی فارسی باستان را معین کند . البته، بعدها، « بزرگ » معلوم شد که از این ۱۵ حرف ، فقط ارزش آوایی ۱۰ حرف صحیح بوده است . علاوه بر سه نام یاد شده، لغات تنها کلماتی بودند که گرتفند به درستی آنها را تشخیص داد و بعدها، در سال ۱۸۱۵ ، نام کوروش را در کتیبه « شاه » و شناسایی کرد . CMA مرغاب پس از تلاش های گروتفند ، به دنبال یک وقفه نسبتا طولانی ، در امر رمز گشایی، خط میخی فارسی باستان، دانشمندان « شاه شاهان » دانمارکی در عبارت R. Rask دگرباره ، به این کار اهتمام ورزیدند . در سال ۱۸۲۶ م؛ راسموس راسک اوستا شناس فرانسوی توانست ارزش O. Burnouf لاحقه اضافی جمع را شناسایی کرد. در سال ۱۸۳۶ م؛ اوژن بورنوف آوایی تعداد زیادی از حروف فارسی باستان را در یکی از کتیبه ها مشخص کند. او در سال ۱۸۳۹ ، پی برد که تعدادی از i را شناسایی کرد. او در سال ۱۸۳۹ ، پی برد که تعدادی از صامت ها فقط پیش از مصوت a صامت های متصل به مصوت در ؛ Hinks و هینکس H. Rawlinson به کار می روند؛ در سال ۱۸۴۶ ، راولینسون u و تعدادی دیگر پیش از مصوت به همراه u یا i هر یک مستقل از دیگری دریافتند که این صامتها هر کدام یک مصوت Oppert سال ۱۸۴۷ ، اوپرت دارند.
را در کتیبه های فارسی باستان روشن کرد و ، یادآوری نمود که صامت au و ai اوپرت همچنین، ساخت آواگروه های در خط فارسی باستان پیش از واج های انسدادی به کتابت در نمی آیند. بدین تریتیب ، رمز خواندن n و m های غنه خط میخی فارسی باستان گشوده شد و نهایتا، راه برای خواندن خطوط میخی دیگر و به تبع آن دستیابی به ادبیات غنی بین النهرین هموار گشت.
نظرات شما عزیزان:
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
